introductie dag 2 by Ivn1301

Vandaag loopt u langs de Leijgraaf, over de wijstgronden naar de heide, bossen en stuifduinen van Slabroek. Vooraf krijgt u wat info over de wijstgronden. Heel bijzonder en uniek in Europa is de nadrukkelijke aanwezigheid van de Peelrandbreuk. Deze breukzone loopt o.a. vanaf Roermond naar Uden, door de Maashorst. Ten westen van Uden is een 5 meter hoge steilrand in het landschap, die ontstaan is dankzij beweging langs de Peelrandbreuk. Dit is de meest indrukwekkende plaats waar een breuk in het Nederlandse landschap zichtbaar is. Daar loopt u straks via een knuppelbrug overheen. Het grondwater op de Peelhorst stroomt relatief snel in westelijke richting, omdat de ondergrond voornamelijk uit grof zand en grind bestaat. Het bovenste zandpakket in de Centrale Slenk, ten westen van de Peelrandbreuk, is veel minder goed waterdoorlatend, evenals het breukvlak van de breuk. Hierdoor wordt het grondwater omhoog gestuwd en komt op een aantal plaatsen ten oosten van de Peelrandbreuk als kwel aan de oppervlakte. Het bijzondere is dat daardoor de hogere delen vrij nat zijn en de lagere delen vrij droog. Deze zeldzame vorm van kwel heet wijst. Wijstwater is ook van bijzondere samenstelling, namelijk sterk ijzerhoudend. Hierdoor is het vaak goed herkenbaar aan een roodbruine kleur. Dit verschijnsel zie je met name in de omgeving van Uden. Begrijpelijk dat de familienamen Van der Wijst en Verwijst hier veel voorkomen. Er wordt nog steeds een verticale beweging tussen de horst en slenk gemeten en deze verloopt (met een gemiddelde van 0,3 mm per jaar) vooral schoksgewijs. Vooral opvallend waren de aardbevingen in 1932 met Uden als episch centrum met een uitslag van 5 en de beving in 1992 met een uitslag van 5,8 op de schaal van Richter met als episch centrum Roermond. De wijstgronden tussen Uden en Vorstenbosch zijn door de provincie Noord-Brabant uitgeroepen tot aardkundig monument. Diverse gemeenten, waterschap en provincie willen samenwerken om te komen tot een Unesco Geopark Peelhorst. Het bijzondere karakter van de wijstgronden kan hiermee tot uitdrukking worden gebracht.